Założenie fundacji z pozoru może wydawać się skomplikowaną czynnością, w rzeczywistości jednak wystarczy poznać kilka podstawowych informacji, aby z powodzeniem rozpocząć działalność społeczną w tej właśnie formie.
Na wstępie warto pamiętać, że fundacja musi mieć cel zgodny z prawem – społecznie lub gospodarczo użyteczny – taki jak na przykład: ochrona zdrowia, ochrona środowiska czy rozwój gospodarki i nauki. Cel musi mieć także charakter niezarobkowy. Należy także mieć na uwadze, że fundacje mogą ustanawiać osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania, a także osoby prawne – bez względu na to czy ich siedziba znajduje się na terenie kraju, czy za granicą. Istotną kwestią jest natomiast siedziba zakładanej fundacji, ponieważ powinna znajdować się na terytorium naszego kraju.
Sam proces zakładania fundacji można podzielić na kilka etapów, na które składa się: ustalenie wysokości funduszu założycielskiego oraz ustanowienie aktu założycielskiego, określenie celu statutowego, a także rejestracja fundacji w Krajowy Rejestrze Sądowym.
Pierwszym krokiem jest wyrażenie oświadczenia woli o ustanowieniu fundacji przez fundatora. Takie oświadczenie wyraża się w tzw. akcie fundacyjnym, a dla swojej ważności musi być ono złożone w formie aktu notarialnego, chyba że ustanowienie fundacji następuje w testamencie.
Oprócz określenia celu fundacji, niezbędnym elementem aktu fundacyjnego jest określenie składników majątkowych potrzebnych do realizacji obranego celu. Innymi słowy – fundator powinien wskazać jaki majątek chce przeznaczyć na realizację założeń statutowych. Warto wiedzieć, że składniki majątkowe to nie tylko pieniądze, ale także papiery wartościowe czy oddane fundacji na własność rzeczy ruchome i nieruchomości.
Fundator powinien także ustalić statut fundacji, w którym określi jej nazwę, siedzibę, majątek, wspomniany już – cel działalności, a także między innymi: skład i organizację zarządu.
Po ustaleniu wysokości funduszu założycielskiego, opracowaniu statutu i złożeniu oświadczenia woli przed notariuszem, należy dokonać rejestracji fundacji. Zgodnie z obowiązującymi przepisami – fundacja podlega obowiązkowemu wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego i dopiero z chwilą wpisania do rejestru uzyskuje osobowość prawną. W praktyce oznacza to, że dopiero po ujawnieniu wpisu w KRS-ie nowopowstała fundacja może zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana.
Po spełnieniu szeregu formalności i skutecznej rejestracji fundacji w KRS-ie, można rozpocząć działalność.